Tunus’ta 6 Ekim 2019 tarihinde gerçekleşen parlamento seçimlerinin üzerinden yaklaşık dört ay geçmesine rağmen hala hükümet kurulamadı. Nahda Hareketi, 217 koltuktan 52’sini alarak birinci olurken, 38 milletvekiliyle Tunus'un Kalbi Partisi de ikinci sırada yer aldı. Habib El-Cemli liderliğinde başlatılan hükümeti kurma görevinde gerekli koalisyon oluşturulamadı. 10 Ocak 2020 tarihinde gerçekleşen oturum sonucunda yapılan oylamada 72 milletvekili El-Cemli Hükümeti lehine, 134 milletvekili ise aleyhine karar aldı. Bunun ardından İlyas el-Fahfah, Cumhurbaşkanı Kays Said’in siyasi partiler ile müzakerelerinin neticesinde 21 Ocak 2020 tarihinde yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi. Anayasa uyarınca el-Fahfah’ın bir ay içerisinde hükümeti oluşturarak parlamentoya sunması gerekiyor. Eğitimini Fransa’da mekanik mühendisliği alanında tamamlayan ve eski maliye bakanı olan el-Fahfah ‘İş ve Özgürlükler İçin Birlik Partisi’ lideridir. Parti yasama seçimlerinde parlamentoda yer edinemedi. Ayrıca başkanlık seçimlerinde de kayda değer bir başarı elde edememiştir. El-Fahfah’ın hükümet kurmakla görevlendirilmesi partisinin seçimlerdeki başarısızlıklarından ötürü eleştirilmektedir. El-Fahfah, hükümeti kurma görevine başlaması akabinde 24 Ocak 2020 tarihinde yaptığı basın toplantısında kuracağı hükümete Tunus’un Kalbi ve Hür Anayasa partilerinin dâhil edilmeyeceğini, 10 partinin yer aldığı küçültülmüş bir hükümet kuracağını belirtti. El-Fahfah aldığı bu görevde hedefinin sadece bir hükümet kurmakla kalmayıp Tunus'u inşa etmek olduğunu açıkladı. Nahda hareketi (54 milletvekili), Tunus’un Kalbi partisi (38 milletvekili), Onur Koalisyonu partisi (19 milletvekili) ve Hür Anayasa partisi (17 milletvekili) 15 Şubat 2020 tarihinde İlyas el-Fahfah’ın kuracağı hükümete güvenoyu vermeyeceklerini açıkladı. El-Fahfah hükümetini destekleyen partiler ise Halk Hareketi ve Demokratik Akım partileridir. İlyas el-Fahfah’ın 15 Şubat tarihinde açıkladığı hükümet yapısında 20 bakanın 12’si bağımsız adaylardan olurken 7’si Nahda mensubudur. Ayrıca doğrudan hükümet yapısına dâhil edilmeyen Tunus’un Kalbi partisi bağımsız bakanlar aracılığıyla dolaylı olarak el-Fahfah hükümetinde var olmaktadır. Nahda’nın kurulacak hükümete güvenoyu vermeyeceğini belirtmesinin sebebi Tunus’un Kalbi partisinin hükümete dâhil edilmemesinin bir sonucu olarak siyaseten husumet yaşadığı Demokratik Akım ve Halk Hareketinin arasında kalmışlığı olduğu düşünüyor. Konuyla ilgili olarak İlyas el-Fahfah'ın müzakere heyeti üyesi Adnan bin Yusuf, Tunus’un Kalbi partisinin hükümete dâhil edilmeme sebebini, parti lideri olan Nebil Karvi’nin yolsuzluk davasıyla anılmasının sebep olduğu şeklinde açıklamaktadır. Hükümetin kurulması ancak 217 milletvekilinden en az 109’unun parlamentoda güvenoyunun alınması ile gerçekleşebilir. Güvenoyu vermeyeceğini açıklayan partilerin içerisinde gerekli çoğunluğun görüşünü değiştirmemesi halinde Tunus anayasasının 89.faslı uyarınca yeni bir seçim Tunus için kaçınılmaz gözükmektedir. Kays Said, 17 Şubat 2020 tarihinde yaptığı açıklamasında “Hükümeti kurma krizinden çıkmak için anayasaya başvurmaktan başka bir yol yoktur. Ne yazık ki, zaman zaman bize karşılık hüküm veren yorumlar ortaya çıkıyor. Bu yorumlar ne masum ne de bilimsel temellere dayanıyor.” diyerek anayasanın 89.faslı uyarınca hükümetin kurulamaması halinde yeni bir seçimin gerçekleşmesinin kaçınılmazlığını vurguladı. Kays Said Tunus’un bağımsızlıktan beri benzeri görülmemiş bir kriz yaşadığını ve bu krizden çıkmak için anayasaya dayalı yorumların ortaya atıldığını ifade etti. Bu yorumlardan biri de Nahda hareketi liderlerinden gelen seçimlerin yenilenmesinin yerine anayasanın 97.faslına başvurmaktır. Cumhurbaşkanı Kays Said bu görüşe sıcak bakmamakta, bunu ‘anayasayı anayasa ile ihlal’ olarak adlandırmakta ve reddetmektedir. Anayasanın 97. faslına dayanmayı teklif edenlerin isteği Yusuf Şahid başkanlığındaki geçici hükümetten güvenoyunun çekilmesini ve Cumhurbaşkanının parlamentoyu feshedebileceği dört aylık süreden önce hükümeti kuracak yeni bir kişiye güvenoyu vermesidir. Bu bağlamda Cumhurbaşkanı bu konuda anayasa metninin açık olduğunu düşünüyor. Anayasanın 89. faslı hükümet oluşumu ile ilgili olarak uygulanması gereken bölümdür. Ayrıca bu bölümde hükümet kurulma süreci “eğer birinci görevlendirmenin üzerinden dört ay geçerse ve meclis üyeleri hükümete güvenoyu vermezse, cumhurbaşkanının meclisi feshetme ve 45 ila 90 gün arasında gerçekleştirilmek üzere yeni yasama seçimi yapma hakkına sahiptir.” şeklindedir. Kays Said “Eğer hükümet parlamentoya sunulur ve güvenoyu alamazsa halka başvurulacak. Egemenliğin sahibi halktır ve halk istediği kişiyi seçer, son söz hakkı ondadır.” diyerek herkesi bu kritik ve zorlu tarihsel aşamada sorumluluk almaya çağırdı. Tunus işçi federasyonu genel başkanı Nureddin et-Tabubi 18 Şubat 2020 tarihinde yaptığı açıklamada siyasi krizin düzeleceğini ifade etti. Ayrıca bazı kaynaklar, Nahda'nın konumunu değiştirdiğini ve hükümeti kurmak için müzakere masasına dönmeyi kabul ettiğini belirterek, hükümeti kurmakla görevli İlyas el-Fahfah tarafından açıklanan oluşumun birçok değişikliğe tanık olacağını ve krizin diyalog ve uzlaşma yoluyla çözüm yolunda olduğunu ifade ediyor. El-Fahfah hükümetinin olabilecek yeni değişikliklerle şekillenmesi ve Cumhurbaşkanına sunulması için geçerli süre 19 Şubat 2020 gecesinde bitiyor. Nahda’nın hükümete katılmaması yeni bir seçimin gerçekleşmesini kaçınılmaz kılmaktadır. Yeni bir seçimin ise beraberinde ekonomik ve siyasi krizleri getirmesi muhtemel görünmüyor. Ayrıca bu krizlerin oluşmasında etkili olan Nahda’nın ve diğer siyasi tarafların suçlanabileceği ve 2011 yılındaki devrim sonrasında Nahda’nın hızla azalan seçmen kitlesinde yeni ayrılıkları oluşturabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Comments