24 Mart 2024'te seçilen Macky Sall'ın halefi Başkan Bassirou Diomaye Faye, politikasının temellerini atmaya başlamaktadır. Yeni Başbakan Ousmane Sonko’nun adaylığının engellenmesinin ardından başkanlık adayı olan ve PASTEF’in (iktidar partisi, Sénégal pour l'Éthique, le Travail et la Fraternité'nin Afrikalı Yurtseverler) eski Genel Sekreteri Faye, ülkenin kamu maliyesi ve ekonomik durumunun ilk değerlendirmesini yapmıştır. Hükümetin 26 Eylül 2024 tarihli açıklamasına göre Macky Sall’ın bıraktığı miras pek parlak görünmemektedir; açıklamada GSYH’nin %83’ü oranında bir borç yükü ortaya konulmuştur. Ancak bu durum, Başkan Faye’nin ülkenin sistemik ve ekonomik dönüşümü için güçlü hedefler belirlemesini engellememektedir. Başkan ve Başbakan, özellikle dış politikada geçmişle bir kopuş çağrısı yaparak, egemenliğe saygı çerçevesinde dengeli işbirliğini savunmaktadır.
Senegal'in Afrika Entegrasyonu ve Dışişleri Bakanı Yassine Fall, Jeune Afrique dergisine verdiği bir röportajda ülkesinin yeni diplomasi anlayışını üç temel ilke üzerinden açıklamıştır: ekonomik egemenlik, bölgesel entegrasyon ve ekonomik diplomasi. Başkan Bassirou Diomaye’nin Çin ve ABD’ye yaptığı son iki ziyaret, ekonomik diplomasisinin ilk işaretlerini vermiştir. Bu çerçevede Senegal’in, bir Teknoloji Yeni Anlaşması (New Deal for Technology) ile bir teknoloji merkezi haline gelme hedefi bulunmaktadır.
Batı Afrika’da Bir Teknoloji Merkezi Olarak Senegal?
Senegal'in siyasi istikrarı, onu fiili bir diplomasi merkezi haline getirerek birçok uluslararası kuruluş, elçilik ve sivil toplum örgütünün merkezi olmasını sağlamıştır. Yeni yönetim için Senegal’in ekonomik diplomasisinin hedeflerinden biri, bu siyasi istikrarı ve ilginç jeostratejik konumunu ekonomik, ticari ve teknolojik amaçlarla en iyi şekilde değerlendirmektir.
Önceki hükümet, Senegal'i bir teknoloji merkezi haline getirme hedefi doğrultusunda, özellikle “Senegal Numérique 2025 (SN2025) ulusal dijital ekonomi stratejisi kapsamında yapılandırıcı projelerin uygulanması” ile temellerini atmıştır. Bu projeler arasında bilgi ekonomisini Afrika'da teşvik etmeyi amaçlayan Yenilikçi Teknoloji Parkı gibi girişimler yer almaktadır. Bu programlar, Hızlandırılmış Dijital Ekonomi Projesi’nin (Projet d’Accélération de l’Economie Numérique - PAEN) bir parçasını oluşturmakta ve Yükselen Senegal Planı’nın (Plan Sénégal Emergent - PSE) 1. Ekseni altında yer almaktadır, ancak henüz beklenildiği şekilde tamamlanamamıştır.
Bassirou Diomaye Faye’nin seçildiği program, mevcut Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Destekleme Fonu’nun (FIRST) yerine geçecek olan Ulusal Araştırma ve Yenilik Geliştirme Fonu’nun (FNDRI) oluşturulmasını içermektedir. Bu fon, start-up'lar, araştırma ve yenilikleri (R&I) finanse edecektir.
Öngörülere göre bu hedef, “dijital girişimciliği teşvik edici ve güvenli bir çerçeve oluşturmak, ulusal ekonominin diğer sektörlerinden dijital ürün ve hizmet talebini karşılayabilecek, öncelikli olarak ulusal ihtiyaçlara yanıt veren yüksek performanslı bir ulusal ekosistemin ortaya çıkmasını sağlamak” olacaktır.
Yeni bir kamu politikası referans çerçevesi kapsamında Başkan Diomaye, Senegal'in dijital ortamının dijitalleştirilmesi ve dönüştürülmesine odaklanmayı planlamaktadır. 1-8 Eylül 2024 tarihlerinde Çin'de düzenlenen Çin-Afrika İşbirliği Forumu'na (FOCAC) katılmak için gerçekleştirdiği ziyaret, anlaşmalar yapmasına, Çin’in en ileri teknoloji ekosistemini incelemesine ve Çinli yatırımcıları Senegal'e davet ederek Senegal gençliği ile deneyim paylaşımında bulunmalarını sağlamasına olanak tanımıştır.
Huawei’ye yapılan ziyaret, Başkan Faye’nin Senegal’i bir teknoloji merkezi yapma konusundaki hedeflerini gözler önüne sermiştir. Başkan Faye, Çin'de Senegal devlet televizyonu RTS'nin özel muhabirine yaptığı açıklamada, “Büyüme motorları arasında dijital teknolojinin, Senegal'in sistemik dönüşümünde önemli bir yer tutacağını göreceksiniz” demiştir. Huawei’nin Pekin’deki gösterim merkezine yaptığı ziyaretin sonunda, Senegal devleti ile Çinli dijital dev Huawei arasındaki ortaklığın uzun vadeli olacağını belirtmiştir. Yeni hükümetin çeşitli sektörlerde yenilikçi çözümler gerektiren projeleri ışığında, bu ortaklık uzun vadeli bir işbirliği olarak öngörülmektedir. Başkan Faye ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında 6 Eylül 2024 tarihinde gerçekleştirilen ikili görüşmede de dijital alanda güçlendirilmiş bir ortaklık konusu ele alınmıştır.
Çin deneyimi ve teknolojisinden ilham almak amacıyla, Bassirou Diomaye Faye ayrıca, yenilikçilik ve dünya ticaretindeki önemli rolüyle tanınan Qingdao Limanı’nı da ziyaret etmiştir. Çin'den çıkan konteynerlerin %70'inin bu limandan geçtiği göz önüne alındığında, bu liman dünyadaki en büyük lojistik merkezlerinden biridir. Senegal Cumhurbaşkanı ayrıca, ev aletleri, klima, robot teknolojileri ve dijital çözümler alanında lider olan Haier'in tesislerini de ziyaret etmiştir.
Çin'den Sonra Diomaye, Amerikalılara Yeni Teknolojik Anlaşmayı Teklif Ediyor
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 79. oturumu çerçevesinde, Bassirou Diomaye Faye, Silikon Vadisi'ne tarihi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Başkan, bu fırsatı, dünyanın önde gelen teknoloji devlerinden birkaçıyla görüşmek için değerlendirmiştir. İletişim, Telekomünikasyon ve Dijital Ekonomi Bakanı Aliou Sall ve genç Senegalli iş insanlarıyla birlikte Diomaye Faye, yatırımcıları Senegal'e davet ederek, sektörde zaten aktif olan Senegalli iş insanlarıyla işbirliği yapmalarını teşvik etmiştir.
"Başkan Faye, İletişim, Telekomünikasyon ve Dijital Ekonomi Bakanı Alioune Sall, Maliye ve Bütçe Bakanı Cheikh Diba ve diğer üst düzey Senegal hükümeti yetkilileriyle birlikte California'da teknoloji şirketleri, üniversiteler, finansal kurumlar, Senegalli start-up'lar ve Senegal diaspora temsilcileriyle bir araya gelmiştir" diyen bir basın açıklaması, Senegal'deki Amerikan Büyükelçiliği tarafından doğrulanmıştır.
Özellikle, Devlet Başkanı, uydu bağlantısı konusunda uzmanlaşmış bir şirket olan SpaceX'in bir bölümü olan Starlink'in tesislerini de ziyaret etmiştir. "Bu yenilikçi teknoloji, özellikle Dijital Ekonomi ve Teknolojik Yeni Anlaşma çerçevesinde, Senegal'in Ulusal Dönüşüm Gündemi'nin önceliklerini güçlendirme açısından önemli bir fırsat sunmaktadır."
Kaliforniya'da Başkan Faye'nin Ziyareti ve ARM Tesislerine Yapılan Vize
Başkan Faye, Kaliforniya'daki ziyaretinin sonunda, dünyanın dijital teknolojilerdeki liderlerinden biri kabul edilen ARM (Advanced Risc Machine) ofislerini de ziyaret etmiştir. Ayrıca, Amerikalı yatırımcılarla yapılan bir çalışma toplantısına katılmış ve bu toplantıda, Senegal'in dijital ekonomisini hızlandırmak ve “Teknolojik Yeni Anlaşma” ile teknolojiye erişimini genişletmek amacıyla yatırım fırsatları vurgulanmıştır. "Bu girişim, Senegal'in dijital dönüşümünde kritik bir adım olup, onu Afrika'da bir teknoloji merkezi olarak konumlandırmada önemli bir rol oynamaktadır" diyen Cumhurbaşkanlığı açıklaması yapılmıştır.
Gerçekleştirilen bu iki Çin ve ABD seyahati aracılığıyla, Başkan Bassirou Diomaye, Senegal'in ekonomik çıkarlarını desteklemek amacıyla diplomasi kullanma niyetini açıkça göstermiştir. Özellikle, teknoloji dünyasından yatırımcıları ülkeye çekerek, Senegal'in dijitalleşmesini hızlandırmayı ve Batı Afrika'da bir teknoloji merkezi olarak güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Dijital teknoloji, özellikle Bassirou Diomaye Faye ve Ousmane Sonko ikilisinin Senegal'in öncelikli hedeflerinden biridir.
Comments