Gizli veya düzensiz göç, Afrika'da, özellikle Batı Afrika'da büyük bir bela olmaya devam etmektedir. İspanya ve daha az ölçüde İtalya kıyılarına, her gün derme çatma tekneler yanaşmaktadır. Her ne kadar bu olgu yılın belirli dönemlerinde azalsa da, 2000'li yılların başlarından itibaren özellikle Senegal'de devlet yetkilileri için bir kâbus haline gelmiş, acil planlara ve bu duruma karşı alınan önlemlere rağmen Atlantik üzerinden Avrupa'ya gitmek isteyen göçmenlerin sayısı artmaya devam etmiştir. Mart 2024'te iktidara gelen Senegal'in yeni yetkilileri için, umut verici geleceğe rağmen bu eğilimi tersine çevirmek, özellikle yasa dışı göçün birçok nedenini ortadan kaldırarak bir meydan okuma haline gelmiştir. Ancak bu olguyu analiz etmek, göçmen adaylarının profillerini incelemek ve daha sonra motivasyonlarına bakmak anlamına da gelmektedir.
Gizli Yolcuların Nedenleri ve Profilleri
Göçün genellikle ekonomik, politik veya çevresel istikrarsızlık gibi birçok nedeni bulunmaktadır. Özellikle Afrika'daki yoksulluk, silahlı çatışmalar, büyük savaşlar ve yakın zamandaki iklim değişikliğinin etkileri, daha fazla insanın Afrika’daki vatanlarını terk etmesine neden olmaktadır. Düzenli göçün zorlukları ve Avrupa’nın giderek artan yabancı karşıtı politikaları nedeniyle, Avrupa'ya ulaşmak için derme çatma teknelerin kullanılması tercih edilmektedir. Ayrıca, göçmen adaylarının tümü, vizeye daha kolay erişim sağlayacak niteliklere sahip değildir.
Senegal'de gizli yolcuların profilleri çeşitlilik göstermektedir. TV5 Monde’a konuşan Afrikajom Center’ın kurucusu Alioune Tine, “Denize açılanların çoğu balıkçılar veya balıkçı aileleridir” diyerek ekliyor: “Ama her türden insan var. Öğrenciler, dükkân sahipleri, dükkânlarını ve işlerini satanlar. Göç aşamasının ötesine geçti. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne doğru gerçek bir göç dalgası bu.” Balıkçılar, balıkların giderek azalması nedeniyle denizi terk etmek zorunda kalmışlardır. Sıklıkla, Macky Sall ve Abdoulaye Wade rejimlerinde Senegal’in Avrupa Birliği ve Çin gibi ülkelerle imzaladığı balıkçılık anlaşmalarına ve yabancı gemilerin düzensiz avlanmasına işaret ederler. Alioune Tine, “Senegalli balıkçılar, kaynakların artık kıt olduğunu, bunlara erişemediklerini söylemek için bana geldi” diyor ve bu durumu “Yabancı gemiler, tüm kaynakları yağmalamaya geliyorlar” diye açıklıyor. WATHI düşünce kuruluşundan araştırmacı Babacar Ndiaye, “Bugünkü durum 10-15 yıl öncesine benzemiyor” diyerek ekliyor: “Yabancıların büyük gemileri var. Bu nedenle derme çatma tekneler, Çinliler veya Avrupa Birliği tarafından konuşlandırılan bu teknelerle rekabet edemez” bu sebeple “Bugün balıkçılık artık insanını doyurmuyor” sonucuna varıyor.
İşsizlik
İşsizlik, gençlerin daha iyi bir gelecek arayışıyla Avrupa'ya gitmelerinin en önemli nedenlerinden biridir. Her yıl 300.000'den fazla genç Senegalli işgücü piyasasına girmekte ve ANSD istatistiklerine göre, 2012’de yaklaşık %10 olan işsizlik oranı 2023'te %24'e yükselmiştir. Sanayi ve tarım sektörleri, iş arayan gençleri yeterince çekebilecek düzeye henüz gelmemiştir.
Ayrıca, sosyal nedenler de bulunmaktadır. Derme çatma teknelerle Avrupa'ya ulaşan bazı gençler, Senegal’deki ailelerinin hayatlarını kökten değiştirmeyi başarmışlardır. Bu “başarı öyküsü”, bazı ailelerin genç çocuklarına teknelere binmeleri ve “komşularını” taklit etmeleri için baskı yapmalarına neden olabilen bir unsur olmuştur.
Üstelik, Avrupa artık Senegalli genç göçmen adayları için tek büyük hedef olmaktan çıkmıştır. Son bir ya da iki yılda, ABD'ye giden Nikaragua rotası, Senegalli gençler için yeni düzensiz göç yollarından biri haline gelmiştir. 1 Ekim - 9 Aralık 2023 tarihleri arasında Arizona sınırını geçerken 9.000'den fazla Senegalli tutuklanmıştır (Africanews).
Diomaye ve Sonko’nun Çözümleri
Atlantik’te binlerce Senegallinin hayatına mal olan bu belayı önlemek için, ülkenin başındaki ikili tarafından yapısal ve içsel önlemler alınmaktadır. Farkındalık yaratma ve çıkış noktalarını izleme önemlidir ancak gençleri ülkede tutmak için yapısal ekonomik önlemler gerekmektedir. Başbakan Ousmane Sonko, Temmuz ayında Gaston Berger Üniversitesi’nde öğrencilere yaptığı konuşmada, “Kıyılarımızda meydana gelen şu son gemi enkazı birçok gencin hayatına mal oldu, ancak tam sayıları bekliyoruz. Bu gençlere bir kez daha sesleniyorum: Çözümünüz ofislerde değil, bazı gençlerin katılmak istediği ülkeler, emin olabilirsiniz ki, kendileri de krizde ya da krizin başlangıcında! Dünyanın geleceği Afrika’da yatıyor ve gençler, bunun farkında olmanız gerekiyor. Hâlâ ilerleme ve önemli büyüme için alanı olan tek kıta, önümüzdeki 50 yıl boyunca dünyanın büyümesini yönlendirmesi gereken tek kıta Afrika’dır” dedi. Macky Sall rejimiyle çatışmasında büyük bir gençlik kesimi tarafından desteklenen ve 80’den fazla gencin gösterilerde öldüğü Ousmane Sonko, gençlerin durumunu ve iş olanakları yaratmayı önceliklerinden biri haline getirmiştir. Sonko hükümeti gençleri istihdam etmek üzere, yeni yetkililerin ana motifi haline gelen tarım ve sanayi gibi birincil ve ikincil sektörlere geri kazandırmak için gıda egemenliği doktriniyle uyumlu önlemler almaya başlamıştır.
6 Mayıs 2024’te, Balıkçılık, Denizcilik Altyapısı ve Limanlar Bakanı Dr. Fatou Diouf, Senegal'in yetki alanındaki sularda balık avlamasına izin verilen teknelerin listesini yayımlamıştır. Amaç, yasa dışı balıkçılığı daha iyi kontrol etmektir. Hükümete göre, küçük ölçekli balıkçılığı korumak için başka önlemler de planlanmaktadır. Başkan Bassirou Diomaye Faye ve Başbakanı, yalnızca gıda egemenliğini sağlamak için değil, aynı zamanda yeterli iş yaratmak için tarımı canlandırmayı planlamaktadır. Bu bağlamda, yaklaşık otuz tarım merkezinin oluşturulması üzerinde çalışılmaktadır. Ülkede neredeyse hiç var olmayan ve en çok iş yaratma potansiyeline sahip olan sanayi sektörü, Sonko yönetiminin üzerine inşa etmeyi planladığı bir sütun konumundadır.
Ticaret ve Sanayi Bakanı Dr. Serigne Gueye Diop, Senegal’i büyük bir sanayi ülkesi yapma arzusunu dile getirmiştir. Tarımsal ürünlerin işlenmesi, hayvancılık sektörünün sanayileşmesi ve en önemlisi ülkenin maden kaynaklarının işlenmesi, petrol ve gaz gelişiminin başlamasının yanı sıra Senegal’in ikincil sektörüne büyük bir destek vererek genç Senegalliler için yeterli iş alanı yaratacaktır.
תגובות